Wat is een warmtepomp?
In Nederland zijn in 2022 meer dan 110.000 nieuwe warmtepompen geïnstalleerd, ruim een derde meer dan in 2021. Er is dus een sterk groeiende belangstelling. De warmtepomp is een duurzamer alternatief voor de cv-ketel en het is zelfs verplicht om vanaf 2026 bij vervanging van een cv-ketel voor een duurzamer alternatief te kiezen.
Een warmtepomp neemt warmte op vanuit een bron buiten (doorgaans lucht of (grond)water en geeft het af in huis als warmte. Je kunt het vergelijken met een koelkast waar warmte van binnen (het wordt koud) wordt verplaatst naar buiten (de achterzijde wordt warm). Het grote voordeel is dat een warmtepomp vier tot zes keer meer warmte in huis brengt dan er aan energie wordt verbruikt.
Soorten warmtepompen
Een warmtepomp vervangt (geheel of grotendeels) de cv-ketel en verwarmt de woning. Er zijn drie soorten warmtepompen:
- Lucht-water warmtepomp, dit kan een volledige warmtepomp zijn of een hybride warmtepomp waar de CV-ketel nog kan bijspringen. Deze apparaten hebben doorgaans een binnen- en buitenunit. De laatste haalt de warmte uit de buitenlucht. De binnenunit voedt de warmte in de CV installatie.
- Bodem-water warmtepomp, hier dient een bodemlus (tot ca 150 m) diep in de grond geboord te worden als warmtebron. Ook hier wordt de warmte in de CV installatie afgegeven.
- Lucht-lucht warmtepomp, dit is eigenlijk een klassieke airconditioning die ook kan verwarmen. Hierbij dienen dan in iedere te verwarmen kamer binnenunits geplaatst te worden.
Kosten en opbrengst
Bij de bodem-water en all electric warmtepomp zul je geen gas meer verbruiken. Wel zul je meer elektriciteit gaan verbruiken. Voor de bodem-water warmtepomp moet je rekenen op ca 1,5 kWh per bespaarde m3 gas. Voor de volledige warmtepomp zal dit ca 2,2 kWh zijn. Wel moet je nog een voorziening treffen voor warm water. Dit kan (deels) geïntegreerd worden met de warmtepomp of apart.
De hybride warmtepomp heeft een heel lage capaciteit (wat terug komt in de aanschafprijs) maar zal ook niet de woning volledig kunnen verwarmen; de CV ketel blijft om bij te springen op koude dagen. Afhankelijk van hoe goed de woning is geïsoleerd zijn besparingen van 60-90% op het gasverbruik te realiseren (op het deel dat je gebruikt voor verwarming). Ook hier geldt een electriciteitsverbruik van ca 2,2 kWh per bespaarde m3 gas. Dit geldt overigens ook voor de airco in verwarmingsstand. Het warm water komt nog steeds van de CV-ketel.
Voor iedere m3 gas die bespaard wordt komt er 0,9 kg minder CO2 in de atmosfeer. Maak je gebruik van groene stroom (bv van eigen zonnepanelen) wordt dit zelfs 1,8 kg.
De kosten van een lucht-lucht en hybride warmtepomp liggen rond de 5.000-7.000 euro (na aftrek van subsidies), voor een volledige (all electric) warmtepomp moet je rekenen op ca 15.000 euro en voor de bodem-water warmtepomp ga je richting 25.000 euro,
Is de woning geschikt voor een warmtepomp?
De isolatie zal redelijk tot goed moeten zijn. Woningen vanaf 1992 zouden voldoende geïsoleerd moeten zijn. Veel oudere woningen zijn ook al voldoende na-geïsoleerd. Voor alle woningen geldt dat hoe beter de isolatie hoe lager het energieverbruik zal zijn. Dat geldt ook na installatie van de warmtepomp.
Verder moet je er rekening mee houden dat een warmtepomp het CV-water niet verder kan verwarmen dan 50 °C. Bij een volledige warmtepomp moet je hiermee de woning kunnen verwarmen, bij een hybride warmtepomp kan de CV-ketel nog bijspringen al geldt ook hier: hoe lager de temperatuur hoe groter de besparing Dat betekent dat je afgifte systeem (in ieder geval in de woonkamer) geschikt moet zijn voor die lagere temperatuur. Vloerverwarming is hier uitstekend voor geschikt. Er zijn ook speciale lage temperatuur radiatoren te koop. Met behulp van radiator ventilatoren kan de capaciteit van bestaande radiatoren worden verhoogd.
50 graden test
Om het echt te testen kun je eens proberen de 50 °C test te doen. Zet je CV-ketel op max 50 °C (hij stond al op 60 °C!). en kijk of je het huis nog warm kunt stoken. Vaak loop je er tegenaan dat je het s’morgens niet meer snel warm kunt krijgen. Bij het verwarmen met een warmtepomp laat je de temperatuur s’nacht niet meer zakken (of hooguit 1 °C), probeer het maar eens uit. Goede kans dat op deze manier je gasverbruik ook al daalt! Gaat dit goed? Ga dan nog wat lager!
Geluid
Met name bij lucht/water warmtepompen kan de buitenunit nog wel eens geluidshinder veroorzaken. Sinds 2021 gelden er geluidsnormen op de erfgrens waaraan voldaan moet worden. Overdag mag de maximale geluidsbelasting 45 dB bedragen; s’nachts mag dit maximaal 40 dB zijn. De buitenunits worden de laatste tijd steeds stiller en daarnaast hebben de meeste warmtepompen inmiddels een nachtstand. Overleg met de installateur over de juiste plaatsing van de buitenunit (zowel locatie als wijze van opstellen). Eventueel kan gebruik gemaakt worden van een geluiddempende omkasting.
Warmtepomp bespaarchecker (in groen)
Met de warmtepomp bespaarchecker bereken je gemakkelijk wat de terugverdientijd is van een elektrische/ hybride warmtepomp. Wil je weten of een warmtepomp geschikt is voor jouw woning? Vul dan deze checklist in.
Informatie en advies
Interesse om de mogelijkheden nog eens verder te bespreken? De energiecoaches komen graag langs om samen met jou je woning door te lichten. Vraag daarvoor een energiescan aan op de CALorie site: link naar aanmelden/ inloggen
Verdere informatie kun je ook op internet vinden:
Duurzaam verwarmen en koelen: https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/duurzaam-verwarmen-en-koelen
Warmtepomp: handige info, tips & kosten | 2023: https://warmtepomp-weetjes.nl/
Informatie van de Rijkoverheid: https://www.verbeterjehuis.nl/een-warmtepomp-past-in-vrijwel-elk-huis/